9422

8704

كارشناسي ارشد

كشاورزي - علوم خاك

اصفهان: دانشگاه صنعتي اصفهان، دانشكده كشاورزي

1393

[سيزده]،87ص.: مصور،جدول،نمودار

ص.ع.به فارسي و انگليسي

حسين خادمي

شمس اله ايوبي

10/10/93

مهران شيرواني، جهانگير عابدي كوپايي

مهندسي كشاورزي

ID8704

40 چكيده مديريت محيطزيست از دهه 2133 به اين طرف اهميت ويژهاي پيدا كرد و ايده سنجش سالمتي محيط زيست مطرح شد يكي از روشهاي بررسي آلودگي محيط زيست استفاده از رديابهاي زيست محيطي است خزه به دليل فقدان پوشش كوتيكول و سيستم ريشه اي كامل توانايي زيادي براي جذب فلزات از تهنشستها را دارد همين ويژگيها خزه را به عنوان يكي از بهترين رديابهاي زيست محيطي براي سنجش آلودگي هوا و گرد و غبارهاي موجود در جو مطرح كرده است هدف از اين تحقيق بررسي ويژگيهاي فيزيكوشيميايي و پذيرفتاري مغناطيسي خاك موجود در پوشش خزه و مقايسه سه بخش سطحي مياني و دروني خزه در سه منطقه اصفهان شهركرد و تهران ميباشد نمونه ها در هر شهر به صو رت مركب در چهار نقطه و با چهارتكرار برداشت شدند در هر نقطه سه بخش سطحي مياني و دروني خزه از هم جدا و هريك در يك نايلون قرارگرفته جمعا 213 نمونه خزه بريده شده و از خاك سطحي منطقه و سنگ مادر جمعا 14 نمونه خاك سطحي و سنگ هم نمونههاي جداگانهاي برداشته شد نمونههاي خزه و خاك سطحي هوا خشك شده سپس كوبيده و الك شدند نمونه هاي سنگ هم بعد از آسياب شدن و الك شدن براي انجام آناليزهاي مورد نظر به آزمايشگاه منتقل شدند ميزان پذيرفتاري مغناطيسي نمونهها توسط حسگر MS2B تعيين گرديد غلظت كل فلزات سرب منگنز روي نيكل كروم كادميوم مس بعد از هضم با اسيد نيتريك 1 نرمال توسط دستگاه جذب اتمي اندازهگيري گرديد براي تعيين بافت خاك تشكيل شده در اثر فعاليت خزه و خاك سطحي از روش پيپت استفاده شد pH گل اشباع با دستگاه pH متر و ميزان شوري در عصاره3 به 5 2 خاك به آب توسط هدايتسنج اندازهگيري شد اندازهگيري مواد آلي به روش سوزاندن تر انجام شد نتايج نشان داد كه در اصفهان و شهركرد پذيرفتاري مغناطيسي خاك موجود در بخش سطحي خزه داراي بيشترين ميزان است در سايتهاي نمونهبرداري در تهران سنگ مادر داراي حداكثر ميزان پذيرفتاري مغناطيسي است اين عدم تشابه مربوط متفاوت بودن مواد مادري است فلزات سرب روي و مس در خاك تشكيل شده در اثر فعاليت خزه عمدتا از منابع آنتروپوژنيك به ويژه گرد و غبار موجود در جو منشا ميگيرند در حاليكه فلزات نيكل كروم و منگنز بيشتر از مواد مادري سرچشمه ميگيرند ميزان سرب در خاك موجود در بخش سطحي خزه در اصفهان و تهران بيش از 523 ميلي گرم بر كيلوگرم بدست آمد كه نشان از توانايي باالي خزه در جذب و نگه داشت اين عنصر است غلظت روي كل در كالهقاضي اصفهان به دليل تأثير گرفتن از صنايع توليد فوالد به 271 ميليگرم بر كيلوگرم ميرسد توزيع اندازه ذرات در خاك تشكيل شده در اثر فعاليت خزه به اين صورت به دست آمد رس 23 13 درصد سيلت 55 تا 15 درصد شن 12 31 درصد حداكثر هدايت الكتريكي در خاك موجود در بخش سطحي خزه مشاهده شد كه به دليل حركت نمكها توسط آب به دليل كشش مويينه هنگام انجام عمل تبخير از سطح است مقايسه ويژگيهاي خاك موجود در خزه با خاك سطحي و گرد و غبار نشان داد كه خاك موجود در خزه بيشتر تحت تأثير گرد و غبارهاي جوي قرار گرفته است كلمات كليدي خزه ردياب زيست محيطي تهنشستهاي اتمسفري فلزات سنگين

93Properties of Moss Derived Soils and Their Possible Application for Environmental Biomonitoring Jalal Haghighi Poode j haghighi@ag iut ac ir June 8 2014 Department of Soil Science Isfahan University of Technology Isfahan 84156 83111 Iran Degree M Sc Language FarsiSupervisor H Khademi hkhademi@cc iut ac irAbstractSince 1980 s environmental management has received an important attention and environmental health assessmenthas been introduced Environmental biomonitoring is one of the methods being used in environmental pollutionevaluation Since mosses have no cuticle and a complete rooting system they have a big ability to take up metals For the same reasons mosses have been referred to as one of the best environmental biomonitors to assessatmospheric dust pollution The objectives of this research were i to examine the physico chemical properties andmagnetic susceptibility of moss derived soils and ii to compare these properties in different parts of moss in threeregions including Isfahan Shahrekord and Tehran In each region composite samples a mixture of 4 subsamples with 4 replicates were taken A total of 132 samples from the inner middle and outer parts of moss as well as 48samples from surface soils and parent materials were collected Samples were air dried ground sieved and thentransferred to the lab for analysis The magnetic susceptibility of the samples were measured using an MS2B sensor The concentration of heavy metals including Pb Mn Zn Ni Cr Cd and Cu was determined with an atomicabsorption spectrometer following the digestion with 6N HNO 3 To determine the texture of soils formed as theresult of moss activities the pipette approach was employed The soil pH and salinity were measured in saturatedpaste with a pH meter and in soil extract soil to water ratio of 1 2 5 using an EC meter respectively Soil organicmatter content was measured using the wet digestion method The results indicated that the soil magneticsusceptibility was highest in the outer part of moss in Isfahan and Shahrekord In Tehran The highest magneticsusceptibility was obtained for the parent rocks The difference among the sites could be attributed to the type ofparent rocks In moss derived soils Pb Zn and Cu seem to derive from anthropogenic sources particularly fromatmospheric dust Whereas Ni Cr and Mn appear to mainly originate from parent materials The concentration ofPb in outer sphere soils derived from mosses in Isfahan and Tehran is more than 125 mg kg indicating the highability of moss to absorb and keep Pb The Concentration of Zn in moss derived soils in Kolahghazi Isfahan reaches to 670 mg kg which is mainly due to the influence of steel producing manufactures Soils developed bymoss have 12 16 clay 55 58 silt and 26 31 sand The highest amount of EC was found in soils of the outersphere section of moss which seems to be the result of capillary movement of salts and evaporation The comparisonof the properties of moss derived soils with those of surface soils and dust indicated that moss affected soils havebeen greatly influenced by atmospheric dust Keywords Moss Environmental biomonitor Atmospheric deposition Heavy metals

حسين خادمي

شمس اله ايوبي

مهران شيرواني، جهانگير عابدي كوپايي